Całą procedurę i sposoby uzyskania prawa do użytkowania działki w ROD określa ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych z dnia 13 grudnia 2013 roku.

Zgodnie z jej zapisami prawo do działki można uzyskać, w zależności od sytuacji, na cztery sposoby:

1. W drodze przeniesienia prawa do działki – działkowiec przenosi swoje prawo do działki podpisując umowę z osobą zainteresowaną nabyciem tego prawa – obecnie najpopularniejszy sposób.
2. Podpisując umowę dzierżawy działkowej z zarządem ROD – możliwe tylko wówczas, gdy w ogrodzie jest wolna działka.
3. Podpisując umowę dzierżawy działkowej z prezydium okręgowego zarządu – tylko w nowym ogrodzie.
4. Wstępując w prawo do działki – składając w zarządzie ROD oświadczenie o wstąpieniu w prawa – dotyczy współmałżonka zmarłego działkowca.

Działkowcem może zostać pełnoletnia osoba fizyczna zamieszkała na terenie Polski. Należy pamiętać, że działkę (grunt) jedynie dzierżawimy, a własnością działkowca są tylko nasadzenia i naniesienia na działce. Prawo do użytkowania działki nie podlega prawu spadkowemu (dziedziczeniu), a kwestie te są uregulowane w ustawie o ROD.

Przeniesienie prawa do działki
W przypadku przeniesienia prawa do działki, podstawą jest umowa zawierana przez dotychczasowego działkowca z osobą, na którą przenosi prawa do działki. Należy pamiętać, że umowę trzeba podpisać w obecności notariusza, gdyż poświadcza on na tej umowie tożsamość osób podpisujących. Umowa winna być sporządzona w trzech egzemplarzach – jeden dla zarządu ROD i po jednym dla zbywającego i nabywcy. Nabywający prawo do działki składa do zarządu ROD wniosek o zatwierdzenie umowy przeniesienia prawa i dołącza do wniosku jeden egzemplarz umowy. Zarząd ROD, jeśli nie ma żadnych przeciwwskazań, zatwierdza umowę. Zatwierdzenie odbywa się w formie uchwały zarządu, którą doręcza się stronom umowy i dołącza do ewidencji działek. Podane w umowie przeniesienia prawa do działki terminy nie są terminami obowiązkowymi. Strony umowy, a więc zbywca i nabywca mogą dowolnie umawiać się co do terminów, a nawet samej zapłaty, czy nastąpi po podpisaniu umowy, czy na przykład dopiero po zatwierdzeniu tej umowy przez zarząd ROD.

Zalecenia Krajowego Zarządu PZD 
dla wszystkich działkowców w ROD.

1. GOSPODARUJ OSZCZĘDNIE WODĄ Czyli podlewaj tylko to, co tego bezwzględnie wymaga (warzywa, rośliny sadownicze), rezygnując z mniej istotnych nasadzeń. Podlewaj wcześnie rano lub wieczorem, rzadziej, a większymi dawkami wody.

2. ZBIERAJ DESZCZÓWKĘ Z dachu altany 35 m2 można zebrać rocznie nawet 24 tys. litrów wody!

3. ZBUDUJ ZBIORNIK RETENCYJNY Każda kropla się liczy, zatem gromadzenie deszczówki, np. w oczku wodnym, beczkach, zbiornikach jest bezcenne!

4. ZAŁÓŻ NAWADNIANIE KROPELKOWE To niedroga, a najwydajniejsza metoda nawadniania upraw. To się opłaca!

5. ZREZYGNUJ Z TRAWNIKA Zamień go na łąkę kwietną lub stwórz w jego miejscu warzywnik. Pielęgnacja trawnika pochłania przecież mnóstwo wody, nie dając nic w zamian!

6. ZAŁÓŻ WARZYWNIK Uprawiaj zwłaszcza pomidory, ogórki, warzywa liściowe, korzeniowe. To czysty zysk – zbierzesz zdrowe plony prawie za darmo!

7. DBAJ O DRZEWA I KRZEWY OWOCOWE To z nich uzyskamy własne owoce, nie wydając przy tym ani złotówki!

8. SADŹ GATUNKI JAGODOWE W tym porzeczki, borówki, aronie, świdośliwy, truskawki. To z nich najszybciej zbierzesz pierwsze plony.

9. USTAW KOMPOSTOWNIK Dzięki niemu pozbędziesz się resztek roślinnych, zyskując najwartościowszy nawóz ogrodniczy i to za darmo

10. ŚCIÓŁKUJ ROŚLINY To prosty sposób na zatrzymanie wody w glebie oraz bezchemiczną walkę z chwastami.

11. SEGREGUJ ŚMIECI To konieczność dla każdego, kto dba o przyszłość swojego regionu, kraju, świata.

12. NIE SPALAJ ŚMIECI To szkodliwe dla Ciebie, Twojej rodziny i okolicy.

13. ZREZYGNUJ Z GRILLA Te węglowe mogą być źródłem wielu toksycznych substancji w grillowanym pokarmie. Nie truj dymem siebie i sąsiada!

14. WŁĄCZ SIĘ DO PROGRAMU KLIMATYCZNEGO Zapoznaj się z Programem klimatycznym opracowanym w PZD (dostępny na stronie www.pzd.pl) i działaj świadomie dla dobra wszystkich!

15. KORZYSTAJ Z BEZPŁATNYCH BROSZUR PZD Odbierz w biurze zarządu ROD lub OZ bezpłatne dla działkowców broszury: „Intensywny warzywnik”, „Bądźmy świadomi, bądźmy eko”.

16. STOP DLA CHEMII Chroń swoje rośliny stosując przede wszystkim agrotechniczne metody ochrony, rezygnując z tych chemicznych.

17. DBAJ O OWADY ZAPYLAJĄCE I POŻYTECZNE Bo aby zebrać plony większości warzyw i owoców potrzebujemy ich obecności!

18. CZYTAJ „działkowca” i „Mój Ogródek”! Stale uzupełniaj swoją wiedzę korzystając z aktualnych zaleceń w tych miesięcznikach.

19. REAGUJ Twoja działka jest częścią większej całości – ogrodu. Jego dobro jest wartością wspólną, warto o nie zadbać!

20. WSPIERAJMY SIĘ Włączmy się w akcję wspierania polskich przedsiębiorstw. To od nas zależy, czy przetrwają ten trudny czas pandemii. Kupujmy polskie produkty, wspierajmy lokalne sklepiki, kupujmy gazety i miesięczniki – w tym te nasze, ogrodnicze – „działkowiec” i „Mój Ogródek”. Tylko z Waszą pomocą te czasopisma utrzymają się na rynku i będą dalej służyć Wam pomocą w kolejnych latach! Wspierajmy się, bo teraz ma to szczególnie duże znaczenie!

Krajowy Zarząd PZD

Warszawa, 29 kwietnia 2020 r.

Apel Krajowego Zarządu PZD
do działkowców i zarządów ROD
w sprawie przestrzegania ograniczeń podczas pobytu na działce w ROD
w czasie obowiązującego stanu epidemii

Zbliża się weekend majowy, który corocznie sprzyjał licznym pobytom działkowców na działkach w ROD. W tym roku będzie się odbywał w czasie obowiązującego w kraju stanu epidemii.
W związku ze stanem epidemii, Krajowy Zarząd PZD wprowadził na terenach ROD obostrzenia, zgodne z postanowieniami rządu RP, by zminimalizować ryzyko rozprzestrzeniania się wirusa wśród działkowców i ich rodzin, a także by ogrody i działki mogły być udostępnione do użytkowania przez działkowców.

Przypominamy, że nadal w ROD obowiązuje zakaz pobytu dla osób spoza najbliższej rodziny działkowca (z wyjątkiem wykonawców zadań remontowych lub inwestycyjnych na działce lub w ROD), wykluczenie bezpośrednich kontaktów z innymi działkowcami, zaniechanie korzystania z urządzeń wspólnych, takich jak place zabaw, siłownie plenerowe czy świetlice itp. W okresie epidemii niezbędnym działaniem nie jest urządzanie grilla i stosując się do obowiązujących ograniczeń zaleca
się powstrzymanie od tego typu aktywności. Ponadto działkowcom znajdującym się na terenach wspólnych ROD zalecane jest zakrywanie ust i nosa.

Krajowy Zarząd PZD stwierdza, że mimo iż działkowcy zrozumieli zaistniałą sytuację i dostosowali się do powyższych obostrzeń, docierają do nas pojedyncze sygnały, że w niektórych ogrodach i na niektórych działkach nakazy nie są przestrzegane. Do nielicznych ogrodów wpuszczane są osoby z zewnątrz, które wraz z działkowcami
uczestniczą w biesiadach organizowanych na działkach. To nie jest czas na takie rozrywki i każdy z nas powinien zdawać sobie sprawę z ryzyka, jakie niesie za sobą tak nieodpowiedzialne zachowanie dla uczestników tych biesiad oraz dla innych działkowców w ROD.

Jako działkowcy uzyskaliśmy duże uprawnienia. Możemy korzystać z działek, uprawiać je, ale pod warunkiem zachowania rozsądku. Unikajmy zachowań, które mogłyby narazić nas na niebezpieczeństwo utraty zdrowia, a nawet życia oraz stać się pretekstem do zakwestionowania działania ogrodów i w konsekwencji spowodowałyby konieczność ich zamknięcia.

Krajowy Zarząd PZD zwraca się z prośbą do zarządów ROD i działkowców o
respektowanie ROD tych postanowień i przestrzeganie obowiązujących obostrzeń. Wszyscy korzystajmy z uroków działek, ale róbmy to racjonalnie i z rozsądkiem, by uprawianie działek było nie tylko przyjemne, ale przede wszystkim bezpieczne.

Krajowy Zarząd
Polskiego Związku Działkowców
Warszawa, dnia 29 kwietnia 2020 roku

                W związku z pojawiającymi się w przestrzeni medialnej sprzecznymi informacjami nt prawa działkowca do przebywania na działce w ROD, informujemy, że na gruncie obowiązującego prawa brak jest podstaw dla formułowania wniosku, aby obowiązywał zakaz przebywania na działkach ROD.

Komunikat Krajowego Zarządu
Polskiego Związku Działkowców
z dnia 3 kwietnia 2020 r.  
w sprawie obowiązujących przepisów w zakresie
dostępu do działki w ROD

W szczególności wskazać należy na fakt, że działkowiec posiada tytuł prawny do indywidualnej działki. Co więcej, działkowcowi przysługuje prawo własności do naniesień i nasadzeń zlokalizowanych na tej działce. Zakaz przebywania na działce byłby zatem równoznaczny z wprowadzeniem wobec działkowca ograniczenia w korzystaniu z chronionych ustawą praw majątkowych, a nawet prawa własności. W obecnych warunkach żaden przepis prawa powszechnego nie statuuje takich ograniczeń. Warto podkreślić, że specyficzne rozwiązania prawne obowiązujące w ROD, gdzie poszczególne obszary (działki) mają indywidualnych, „prywatnych” dzierżawców,  wykluczają też możliwość zakwalifikowania działek jako terenów zielni pełniących funkcje publiczne.

         Krajowy Zarząd PZD pragnie podkreślić, że mając świadomość powagi sytuacji wywołanej epidemią, w ramach posiadanych uprawnień, PZD podjął decyzję o zamknięciu terenów ROD dla osób trzecich. W funkcjonowaniu ROD wprowadzono również szereg obostrzeń dotykających działkowców, m.in. wyłączono z użytkowania przestrzenie wspólne w ogrodach, jak place zabaw, świetlice itp. Do działkowców kierowane są komunikaty o ograniczenie do minimum aktywności na terenie ROD, zachowanie szczególnej ostrożności, powstrzymanie się od bezpośrednich  kontaktów z osobami spoza najbliższej rodziny.

         Jednocześnie, mając na uwadze sygnały o próbach nakładania na działowców mandatów w związku z pobytem na działce, jak również z powodu przemieszczania się w celu dotarcia na działkę w ROD, KZ PZD wskazuje, że powyższe działania budzą poważne wątpliwości w kontekście obowiązujących przepisów. Stoją też w sprzeczności z publicznymi wypowiedziami przedstawicieli władz, w tym Ministerstwa Zdrowia. Niewątpliwie w określonych stanach faktycznych wyjazd na działkę w ROD może być zaliczany do kategorii przemieszczania się w celu zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego. 

Wskazując na powyższe, KZ PZD apeluje do działkowców, aby pomimo przysługujących im praw, maksymalnie ograniczyli wizyty na działkach. Jakkolwiek teoretycznie, przy należytej ostrożności, pobyt na działce nie powinien rodzić ryzyka, to jednak nie zawsze wszystko możemy kontrolować. Pamiętajmy, w obecnych warunkach, każda zbędna aktywność poza miejscem zamieszkania, to zwiększenie ryzyka. Ograniczmy wizyty w ROD i dopilnujmy, aby zarówno w ogrodzie, jak i w drodze do niego, zachować maksimum ostrożności. Co więcej, widząc przypadki naruszenia prawa, nie wahajmy się zawiadomić o nich organów porządkowych. Ścisłe respektowanie ograniczeń, nawet jeżeli są uciążliwe, jest konieczne, zarówno dla dobra nas samych, jaki i ogółu społeczeństwa.

Krajowy Zarząd PZD
3 kwietnia 2020 r.